چه زمانی تیم‌های خارج از اروپا و کانمبول قهرمان جام جهانی می‌شوند؟/ رویای دوردست قاره‌ها
به گزارش فوتبال ۳۶۰، تیم ملی برزیل با ۵ عنوان قهرمانی پرافتخارترین تیم تاریخ رقابت‌های جام جهانی فوتبال است و هیچ تیمی بیشتر از آلمان (۸) به دیدار نهایی این تورنمنت راه نیافته.
در حالی که جام جهانی فوتبال به صدمین سالگرد خود نزدیک می‌شود و سال آینده بیست‌‌وسومین دوره خود را تجربه خواهد کرد، هیچ‌وقت تیمی خارج از محدوده اروپا و آمریکای جنوبی به دیدار نهایی این مسابقات راه نیافته است. ۱۰ تیم اروپایی به همراه برزیل، آرژانتین و اروگوئه ترکیب نهایی فینال تمام دوره‌ها را تشکیل داده‌اند.
۱۲ دوره جام جهانی با قهرمانی نمایندگان اروپا و ۱۰ دوره با موفقیت نمایندگان کانمبول به پایان رسید. چه‌قدر طول می‌کشد با شکستن این طلسم تاریخی، تیمی از آسیا، آفریقا یا کونکاکاف به فینال جام جهانی راه پیدا کند و قهرمانی جام را تجربه کند؟ جاناتان ویلسون، نویسنده و مفسر مشهور فوتبال در رسانه گاردین این پرسش را مورد بررسی قرار داده است.
این سؤالی جذاب است که عوامل متعددی را به میان می‌آورد. اول اینکه گسترش تورنمنت به ۴۸ تیم چه تفاوتی ایجاد خواهد کرد؟ از یک سو، افزایش تعداد بازی‌ها به ۸ مسابقه به جای ۷ دیدار برای قهرمانی، احتمال شگفتی‌سازی را کاهش می‌دهد. از سوی دیگر اما اضافه شدن یک مرحله حذفی لایه‌ای از تصادف و شانس را به رقابت اضافه می‌کند. حتی با وجود ۴ مرحله حذفی، اکثر قهرمانان معمولاً حداقل یک بازی پرخطر را تجربه کرده‌اند؛ پیروزی در ضربات پنالتی یا بردی دشوار با یک گل در وقت‌های اضافه. به نظرم، بردن هر ۵ مسابقه حذفی در ۹۰ دقیقه بسیار نادر خواهد بود اما همچنان بسیار محتمل است قهرمان نهایی یکی از قدرت‌های بزرگ اروپا (فرانسه، اسپانیا، آلمان، انگلیس، پرتغال، ایتالیا و هلند) یا یکی از ۲ غول آمریکای جنوبی (آرژانتین و برزیل) باشد.
در همین راستا، تعداد بیشتر تیم‌ها باید به کنفدراسیون‌های دیگر کمک کند. در سال ۲۰۲۲، ۱۵ تیم از ۳۲ تیم راه‌یافته از خارج از یوفا و کانمبول بودند. در سال ۲۰۲۶، ۲۵ یا ۲۶ تیم از ۴۸ تیم از این کنفدراسیون‌ها هستند. این موضوع شاید شانس تیم‌ها برای رسیدن به فرم استثنایی در زمان مناسب را افزایش دهد.
اما موضوع فقط به کنفدراسیون‌ها محدود نمی‌شود. بین سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۸، ۱۳ مورد از ۱۶ تیم حاضر در مرحله نیمه‌نهایی جام جهانی اروپایی بودند. حس روشنی در دنیای فوتبال وجود داشت که کشورهای بزرگ غرب اروپا عملاً تولید استعدادهای جوان را صنعتی کرده‌اند. برای مثال، اکثر بازیکنان تیم ملی مراکش در سال ۲۰۲۲ در فرانسه آموزش دیدند. به این مورد در اختیار داشتن لیگ‌‌های ثروتمند را اضافه کنید که بهترین جوانان یک ملت می‌توانند در آن آموزش استثنایی و فوری ببینند. این گونه برتری غرب اروپا آشکار می‌شود. آرژانتین در سال ۲۰۲۲، روند را شکست. بخشی از این موفقیت به دلیل درخشش لیونل مسی و بخش دیگر به دلیل ذخایر شگفت‌انگیز مربیگری این کشور بود؛ ۷ تیم از ۱۰ تیم کانمبول توسط آرژانتینی‌ها هدایت می‌شوند؛ تازه بدون احتساب اسکار ایبانس که در آرژانتین متولد شده اما برای پرو بازی کرده و اکنون سرمربی این تیم است.
به جزئیات سؤال بازگردیم. پول کمک می‌کند، بنابراین آمریکا، مکزیک و کانادا حداقل شانس اندکی برای موفقیت دارند. آفریقا استعداد دارد اما فوتبالش با فقر و فساد می‌جنگد. این البته یک تعمیم است. مراکش در قطر ظرفیت خود را نشان داد و اگر برای مثال، نیجریه یا سنگال بتوانند سرمربی روشنفکری پیدا کنند که مسائل سیاسی را دور بزند و همزمان نسلی بااستعداد در اختیار داشته باشد، دلیلی وجود ندارد قهرمان آفریقایی نداشته باشیم؛ هرچند یه زودی چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد.
آسیا، شاید محتمل‌ترین گزینه باشد؛ هرچند احتمالاً فقط درباره ۳ کشور صحبت می‌کنیم. ژاپن و کره جنوبی به طور منظم به جام جهانی راه یافته‌اند، سطح فوتبالشان به طور چشمگیری بهبود یافته، پول برای سرمایه‌گذاری وجود دارد، اشتیاق عمیقی به بازی دارند و بازیکنانشان به طور فزاینده‌ای در بهترین باشگاه‌ها تجربه کسب می‌کنند.
یا عربستان سعودی؛ قدرتی سنتی در فوتبال آسیا و میزبان جام جهانی در سال ۲۰۳۰. هنوز مشخص نیست سرمایه‌گذاری عظیم صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان (PIF) در فوتبال چه تأثیری خواهد داشت اما پول، اراده سیاسی برای موفقیت و لیگی در حال بهبود باید ضمن مزیت میزبانی در هشت سال آینده حداقل شانس اندکی به آن‌ها بدهد.
